Annie M. G. Schmidt, kinderversjes voor een generatie Nederlanders

In mei dit jaar zal het 20 jaar geleden zijn dat de kinderversjes- en -boekenschrijfster Annie M.G. Schmidt afscheid nam van het leven. Vier jaar geleden werd al haar honderdste geboortedag nagedacht. Onder de titel 'Liefs van Annie' verschenen toen haar gebundelde brieven, een selectie van schrijfster Annejet van der Zijl. Ze is vooral bekend geworden door titels als 'Jip en Janneke' en 'Puk van de petteflet' en de televisieserie 'Ja zuster, nee zuster'.

Anna Maria Geertruida Schmidt werd op 20 mei 1911 in Kapelle geboren als de dochter van predikant Johannes Daniël Schmidt en Geertruida Maria Bouhuijs. Na de HBS in Goes begon ze een notariaatstudie in Den Haag, die ze echter niet zou voltooien. In 1930 reisde ze naar Hannover om daar als Au Pair te werken, waarna ze bij terugkomst in Nederland als bibliothecaresse in Amsterdam aan de slag ging. Dat zou ertoe leiden dat ze in 1941 als directrice werd aangesteld bij de Openbare Bibliotheek in Vlissingen.

In 1946 maakte ze de overstap naar de journalistiek, eerst als documentaliste bij de Amsterdamse krant 'Het Parool'. Als snel werd ze daar redactrice, en vanaf 1948 schreef ze in die krant een wekelijkse column. Tegelijkertijs schreef ze versjes. In 1938 had ze al gedebuteerd in het tijdschrift 'Opwaartse Wegen'. Na de oorlog, in 1950, verschenen pas de eerste versjesbundels van haar hand, 'Het fluitketeltje', 'En wat dan nog?' en 'Brood en Mangelpers'.

Cabaret
In deze periode werd ze ook lid van de cabaretgroep 'De Inktvis'. Zo begon ze met het schrijven van cabaretteksten en -liedjes, die niet veel later door onder andere bekendheden als Wim Kan, Wim Sonneveld en Conny Stuart gebruikt zouden worden. Daarnaast kreeg Schmidt al snel bekendheid dankzij de hoorspelserie 'In Holland staat een huis', waarvan tussen 1951 en 1958 91 afleveringen werden uitgevoerd.

Nadat met 'Het fluitketeltje' al de spits was afgebeten volgden nof steeds bekende kinderboeken als 'Jip en Janneke', geïllustreerd door Fiep Westendorp (1916-2004) en andere klassiekers, als Abeltje', 'Pluk van de Petteflet' en 'Minoes'. Generaties Nederlanders zouden met deze verhalen en versjes als 'Dikkertje Dap' en 'Beertje Pippeloentje' opgroeien. In 1965 was zij het, die als eerste de Staatsprijs voor kinder- en jeugdliteratuur ontving (intussen de Theo Thijssenprijs geheten).

Musicals en televisieseries
In 1965 schreef Annie M.G. Schmidt in samenwerking met componist Harry Bannink (1929-1999) de eerste originele Nederlandstalige musical 'Heerlijk duurt het langst'. Daarvan zouden 534 voorstellingen worden gegeven. Meer musicals zouden weldra volgen, waaronder 'En nu naar bed' (1971), 'Wat een planeet' (1973), 'Foxtrot' (1977) en 'Madam' (1981).

Tussen 1966 en 1968 zond VARA de inmiddels legendarische serie 'Ja zuster, nee zuster' uit. Ook kwam tot stand in samenwerking met componist Harry Bannink. Bekende liedjes als 'In een rijtuigje' en 'Mijn opa, mijn opa' zijn daarvan afkomstig. Meer dan dertig jaar later, eind 1999 zou het gelijknamige toneelstuk in première gaan, met als gevolg de gelijknamige film in oktober 2002. De schrijfster zou dat succes echter zelf niet meer meemaken.

Ook de 12-delige televisieserie 'Pleisterkade 17' was tussen 1975 en 1977 een kijksucces. In 1980 kwam Schmidt's toneelstuk 'Er valt een traan op de tompoes' in premiêre.

Prijzen
Voor haar oeuvre ontving de schrijfster in 1987 de Constantijn Huygensprijs. Een jaar later kreeg ze ook nog de hoogste internationale prijs voor kinderboeken toegewezen, de Hans Christian Andersenprijs.

In 1991 stopte Schmidt na haar laatste, slecht ontvangen, toneelstuk 'We hebben samen een paard' met schrijven. Ze was toen al tien jaar alleen -na de zelfmoord van haar levensgezel Dick van Duijn- en vrijwel blind. Na een val drie jaar later en de complicaties, die daarop volgden, besloot ze dat het wel genoeg was. In de ochtend na haar 84ste verjaardag, op 21 mei 1995, maakte ze -in overleg met haar arts- met pillen een einde aan haar leven. Op haar begrafenis verzorgde Harry Bannink een 'medley' van hun bekendste liedjes.