De Spaanse dichter Federico García Lorca werd aan het begin van de Spaanse burgeroorlog gefusilleerd door de Nationalen, tegenstanders van de Spaanse republiek. Daarmee kwam vroegtijdig een einde aan het leven van één van de grootste dichters, die Spanje ooit gekend heeft. Pas in 1975, na de dood van Franco, werd zijn werk in ere hersteld.
García Lorca (1898-1936) was zoon van een boer en een onderwijzeres. Hij groeide op in Fuente Vaqueros, een dorp in de provincie Granada (Andalusië). Het was zijn moeder, die al jong zijn belangstelling wekte in de volksverhalen en –liedjes, die later in zijn gedichten zouden terugkomen.
In 1909 verhuisde het gezin naar Granada. Daar voltooide Federico de middelbare school en ging studeren aan de rechtenfaculteit van de universiteit van Granada. Hij zou daarin wel afstuderen, maar het beroep nooit uitoefenen. Al vroeg was zijn voorkeur voor de literatuur duidelijk geworden. In 1918 debuteerde García Lorca dan ook, met ‘Impresiones y paisajes’, waarna hij in 1920 zijn eerste toneelstuk schreef, ‘El maleficio de la mariposa’. Aanvankelijk had die weinig succes. In 1921 werden ook zijn eerste gedichten gepubliceerd in’ Libro de poemas’.
Generación del 27
Inspiratie
In het werk van Federico García Lorca komt zijn andalusische afkomst steeds weer tot uiting. De volksverhalen en muziek uit die streek en ook de zigeunercultuur, die vooral in het zuiden van Spanje erg dominant was, is voor hem aldoor een bron van inspiratie geweest. Zijn poëzie is dan ook een afspiegeling van die oude tradities, die in een moderne jas zijn gestoken, gebruik makend van de nieuwe stijlen van de periode, waarin hij leefde. Ook de poëzie van de zg. ‘Generación del 98’, ook wel de ‘Edad de Plata’ (Zilveren tijd) genoemd, was daarin een wegbereider. Daarmee was Lorca opgegroeid.
De surrealistische schilder Salvador Dalí was één van de beste vrienden van Lorca. Voor hem schreef Lorca ‘Oda a Salvador Dalí’, blijk van zijn meer dan slechts een Platonische liefde voor hem. Dalí, wiens geaardheid in die tijd niet duidelijk was, is nooit op Lorca's avances in gegaan. In 1929, nadat hij met Buñuel de film ‘Un chien andalou’ had gemaakt, brak Lorca met hem, omdat hij de film beschouwde als een aanval op zijn persoon.
Lorca zag zichzelf ondertussen als een representant van alle Spanjaarden. Hij was niet alleen bevriend met degenen, die de republiek steunden, maar ook met bv. iemand als Primo de Rivera, de oprichter en leider van de Spaanse Falange, die Franco zou steunen. Toen dus Lorca in zijn eigen Granada van een welverdiende vakantie genoot en tegelijkertijd de Spaanse Burgeroorlog uitbrak maakte hij zich allerminst druk. Hij werd daar echter na enkele dagen opgepakt en vervolgens ergens tussen Viznar en Alfacar gefusilleerd. Alle bewijsmateriaal werd vernietigd, maar het kan haast niet anders dan dat de gouverneur van Granada, Valdés Guzmán, daar de opdracht toe heeft gegeven.
Pas in 2009 werd het massagraf, waarin hij werd begraven, geopend. Inmiddels is Lorca´s geboortehuis in Fuente Vaqueros een museum geworden, waar veel over zijn werk en leven terug gevonden worden. Op de plaats waar hij werd geëxecuteerd ligt nu een park, ‘Parque García Lorca’, met een monument voor één van de grootste dichters van onze tijd, die helaas één van de eerste slachtoffers was van het opkomende fascisme in Europa.
Foto's: (van boven naar beneden) Federico García Lorca; de Generatie van 1927; Vicente Aleixandre; Manuel de Falla; screen shot van de film 'Un chien andalou' (1929); Lorca in New York; fusillade in de Spaanse Burgeroorlog
